Vervoer vergeten bij start uitvoering Jeugdwet

Vrijwel alle gemeenten hebben het vervoer goed geregeld dat gekoppeld is aan de overheveling van AWBZ naar de Wmo. Maar het vervoer van jeugdige GGZ-cliënten afkomstig uit de Zorgverzekeringswet (ZVW) is daarentegen door veel gemeenten over het hoofd gezien. Terwijl de gemeenten vanaf 1 januari ook voor dit vervoer verantwoordelijk zijn.

Wat is er gebeurd?
Gemeenten hadden al snel helder dat er bij de decentralisatie van AWBZ dagbesteding naar de Wmo ook een extra vervoertaak bij de gemeente kwam te liggen. De meeste gemeenten hebben er voor gekozen om voorlopig dit vervoer nog samen met de zorg in te kopen. Gelijk met de langdurige zorg komt ook de jeugdzorg over naar de gemeente. Een complex terrein waarin de vervoerscomponent minder duidelijk is.
De gegevensoverdracht van kinderen en jongeren is later op gang gekomen dan van volwassen. Begin januari hebben veel gemeenten nog geen duidelijk beeld van de omvang en kosten.
Het afgelopen jaar hebben gemeenten onder andere via de decentralisatiemonitor van het CIZ informatie ontvangen over het aantal extramurale kinderen per gemeente met een vervoersindicatie naar grondslag/ type handicap. Opvallend hierbij is dat deze monitor alleen getallen bevatte over kinderen met lichamelijke en verstandelijke handicaps. Voor psychische aandoeningen en zintuigelijke handicap waren geen gegevens beschikbaar. Op zich logisch omdat deze kinderen niet zorg ontvingen vanuit de AWBZ, maar mogelijk ook een verklaring waarom deze groep onder de radar is gebleven.
Veel gemeenten denken dat al het vervoer van kinderen naar dagbesteding is meegenomen in de nieuwe contracten met de AWBZ zorgaanbieders. Maar dit is niet het geval. Jeugd GGZ-cliënten vielen tot 1 januari onder de Zorgverzekeringswet en hadden recht op door de zorgverzekeraars geregeld zittend ziekenvervoer. Op korte termijn moet nu vervoer geregeld worden voor deze groep.

Vervoer en Jeugdzorg nader toegelicht
Vanaf begin dit jaar is vanuit verschillende domeinen de zorg voor kinderen en jongeren onder de 18 jaar overgeheveld naar de gemeentelijke Jeugdwet. Het gaat onder andere om een deel van de huidige AWBZ gehandicaptenzorg, de geestelijke gezondheidszorg en de provinciale jeugdzorg.
Vanuit het vervoersperspectief is een verdeling in twee categorieën te maken:
1 Vervoer jeugdbescherming, jeugdhulpverlening, jeugdreclassering en jeugdzorg Plus;
2 Vervoer voor jeugd verstandelijke, geestelijke en lichamelijke gezondheidszorg.

Voor dit blog concentreren we ons op de tweede categorie: het vervoer van kinderen en jongeren met een beperking of psychische problemen of stoornissen. Vanaf 1 januari vallen begeleiding en behandeling onder nieuwe wetten. Het recht op vervoer gaat mee naar die nieuwe wetten. Zijn de gemeenten nu verantwoordelijk voor de volledige jeugdzorg en het vervoer? Nee. Er wordt een onderscheid gemaakt naar dagbegeleiding, dagbehandeling, logeeropvang en kortdurend verblijf. In grote lijn komt het er op neer dat kinderen naar dagbesteding en logeeropvang vervoer ontvangen vanuit de Jeugdwet ( verantwoordelijkheid gemeente) en voor dagbehandeling en kortdurend verblijf vanuit de Wet Langdurige Zorg (Zorgkantoor). Helaas zijn hier ook weer uitzonderingen ingemaakt. De organisatie van de jeugdzorg was dus zeer complex en blijft complex.
Als we kijken naar de dagbesteding, dan hadden op 1 januari 2013 bijna 40.000 cliënten (90%) in de gehandicaptenzorg met een indicatie voor extramurale dagbesteding ook een indicatie voor vervoer. Hiervan zijn naar schatting 7.500 cliënten onder de 18 jaar. In de factsheet ‘Gehandicaptenzorg van AWBZ naar Jeugdwet’ van VNG, wordt aangegeven dat ongeveer 26% van de AWBZ vervoerkosten voortkomt uit het vervoer van jeugdigen.

Wat nu te doen?
Hoe vervelend ook, het gaat waarschijnlijk om kleine aantallen kinderen en jongeren per gemeente. Ik heb zelf nog niet gehoord van kinderen die niet meer vervoerd worden. Ik vermoed dat de ouders zelf contact hebben gezocht met de gemeente of dat de zorginstelling met de vervoerder het vervoer heeft geregeld. Maar op korte termijn moet wel worden geregeld dat de rekening op de juiste plek terecht komt zodat het vervoer niet stopt.
Gemeenten kunnen met de GGZ zorginstellingen contact opnemen om afspraken te maken over het vervoer en de vergoeding van de vervoerkosten. Sommige gemeenten hebben binnen de leerlingenvervoercontracten hiervoor voorzieningen getroffen.
Op termijn zal ook dit soort vervoer worden ondergebracht binnen een contract voor al het vaste routegebonden vervoer van een gemeente. Des te meer reden om hier als gemeente strak regie op te nemen.

Januari 2015
Bas Witte, partner Cissonius groep
De Cissonius Groep is gespecialiseerd in het begeleiden van gemeenten bij de transitie van het doelgroepenvervoer. De Cissonius Groep biedt gemeenten kennis en middelen om te sturen op efficiency van doelgroepenvervoer.

Extra:
Hieronder heb ik in tabel proberen overzicht te geven in onder welke regeling vervoer per cliëntgroep geregeld is.

Tabel: vervoer en regeling naar cliëntgroep

Eenvoudig is het niet geworden.